Dla tych kto chce zrozumieć: jak "czytać" klocki hamulcowe?
3 września 2015
Każda gospodyni domowa wie, jakie wybrać mleko: znajomość prostych cech produktu pozwala uniknąć pomyłki. Po ocenie zawartości tłuszczu, daty produkcji, technologii pasteryzacji i producenta. U niej w koszyku sklepowym znajduje się dokładnie to, czego chce.
A teraz spróbuj sobie wyobrazić przeciętnego kierowcę w sklepie z częściami zamiennymi do samochodów, który poszukuje klocków hamulcowych. Na czym on ma oprzeć swój wybór? Jakie cechy musi brać pod uwagę? I najważniejsze – skąd będzie czerpał informacje na temat ich parametrów. Komentarze sprzedawców sprowadzają się do stereotypowych argumentów: „Polecam te klocki hamulcowe, ponieważ wszyscy je kupują”, „Ja i mój kumpel wybieramy takie klocki, są bardzo dobre". Po wysłuchaniu takich "recenzji" wybór staje się zbyt wielkim ciężarem.
Specjaliści Centrum "Brakestock.PL" chcą przedstawić swoim czytelnikom obiektywne argumenty, za pomocą których bez problemu klient będzie mógł ocenić to czego potrzebuje i trafić w swoje oczekiwania. Można to zrobić już przy ustaleniu kilku kluczowych punktów, które przedstawiamy poniżej. Dzięki temu kierowcy będą mogli ocenić dowolny klocek hamulcowy, pod względem swoich potrzeb.
Dodatkowo – dla zachowania większego obiektywizmu – nie ujawniamy marek i producentów klocków hamulcowych w niniejszej instrukcji. Niech o wyborze zdecyduje kupujący, a nie marka.
1. Kraj-producent
Jedną z ważniejszych cech jest pochodzenie klocków hamulcowych. Co drugi kierowca uważa, że towar, na przykład z Belgii, przewyższa jakością sprzęt wyprodukowany w Tajwanie czy Chinach. Oczywiście nie jest to tak jednoznaczne, choć idzie w parze z logiką. Zajmiemy się tym pytaniem głębiej.
W dobie globalizacji gospodarki i ogólnego rozmieszczenia producentów w Chinach naiwnie wydaje się myślenie, że za średnią cenę 40-60 złotych można kupić prawdziwe angielskie czy japońskie klocki hamulcowe. Arytmetyka jest prosta: praca europejczyka + podatki europejskie + cena europejskia + europejska certyfikacja + marża dystrybutora + marża rynkowego sprzedawcy – z jednej strony, i "angielski" towar na ladzie w cenie 50 zł – z drugiej. W najlepszym przypadku będzie to polski produkt, w najgorszym – chiński. Jeśli zatem już obraliście towar europejski, musicie pamiętać, że plasuje się on na poziomie cen "średnich" lub "powyżej".
Warto wspomnieć o znanych markach i koncernach. Jak zwykle, wszystkie one mają po kilku fabryk umieszczonych w różnych krańcach świata. Takie marki nie wskazują jednak na konkretny kraj produkcji, a ograniczają się tylko do informacji klocki hamulcowe "Made in EU".
Zamykając rozdział dotyczący geografii, powiedzmy kilka słów o sprzedających "w zaufaniu". Łatwo ich rozpoznać. Na polskim rynku są marki, które sprzedawca charakteryzuje nie inaczej jak "japońska jakość" lub "czysto niemieckie klocki", a w opakowaniu umieszcza się podstawowy chiński produkt, bez wyrzutów sumienia proponowany nabywcy w bardzo atrakcyjnej cenie. Schemat jest stary jak świat: markę rejestruje się w Japonii, domenę jp kupuje się tam samo, a wszystko inne nabywa się za yuan i podaje jako "produkt z Japonii". Wyjaśniamy – Brakestock oczywiście nic przeciwko Chinom nie ma (tym bardziej, że istnieją tam również poważni producenci). Sprzeciwiamy się natomiast oszustwu w postaci felernych produktów, które bardzo często pojawiają się na półkach sklepów motoryzacyjnych.
2. Opakowanie
W dobie nowoczesnych technologii druku pojawia się wszystko dla wszystkich. Należy podkreślić, że nie zawsze jakość wydruku jednoznacznie mówi o jakości towaru. Ale z tego, co wydrukowano na opakowaniu, można wysunąć jakieś wnioski.
Przede wszystkim warto uświadomić sobie fakt, że klocki hamulcowe europejskiej marki i towary z USA podlegają różnym normom certyfikacji. Wymagania dotyczące informacji na pudełku także różnią się (ten sam kod kreskowy w Europie ma 13 cyfr, w Ameryce – 12). Przy okazji, w Internecie istnieje wiele programów on-line, które pozwalają zweryfikować autentyczność towaru poprzez kod kreskowy. Spróbuj to sprawdzić.
Europa. Wszystkie europejskie klocki hamulcowe podlegają obowiązkowej certyfikacji zgodnie z normą ECE-90. Na pudełku pojawia się symbol w postaci litery "E", umieszczonej w "kółku" wraz z cyfrą oznaczającą kraj, w którym ta certyfikacja została przeprowadzona. Z perspektywy zwykłego obywatela oznaczenie ECE-90 R nie pomoże w określeniu cech, daje tylko informuje o legalizacji produktu.
W Europie na opakowaniu pojawiają się również dane dotyczące:
- zastosowania klocków hamulcowych;
- osi stosowania;
- nazwy serii;
- kodu kreskowego.
Jak widać, europejskie produkty nie przedstawiają żadnych przydatnych informacji (mamy na myśli informacje na temat właściwości eksploatacyjnych).
Rys. Europejskie klocki hamulcowe wiele nie powiedzą nabywcy (mając na uwadze właściwości). Standard ESE-90 i stosowalność.
USA. Oficjalne klocki hamulcowe ze Stanów muszą uzyskać certyfikat SAE (europejski kierowca może znać go w zakresie olejów silnikowych). Certyfikację można dojrzeć na czołowej część płyty klocka. Składa się z kilku cyfr i dwóch liter. To one dają nam informacje, czasami bardziej przydatne niż jakikolwiek klocek europejski.
W szczególności, dwie litery na końcu klocka pomogą określić technologię wytwarzania klocka hamulcowego, a także współczynnik tarcia. Dwie litery pokazują, w jaki sposób została wykonana mieszanka (materia organiczna, ceramika albo ceramika dla toru wyścigowego). Sama litera oznacza współczynnik tarcia (od C do H).
Rys. SAE oznakowanie na krawędzi może powiedzieć o wielu właściwościach klocków hamulcowych produkowanych w Ameryce Północnej.
Słabe Chińskie okładziny to zupełnie osobny temat: brak certyfikacji, żadnych kodów kreskowych (albo po prostu wydrukowane w fałszywy sposób), brak dalszych informacji.
3. Technologia
Tutaj ograniczymy się do tego, że na przykład technologia budowy ceramicznych klocków hamulcowych nie spełnia ani światowych, ani regionalnych standardów. Dlatego dziś można łatwo spotkać "fałszywą" turecką lub chińską ceramikę w śmiesznie niskiej cenie z niby takimi samymi właściwościami. Specjaliści z Brakestock.PL mieli do czynienia z co najmniej trzema takimi rzekomymi markami ceramicznych hamulcowych na terytorium EU, które, jak okazało się po sprawdzeniu właściwości, nie mają nic wspólnego z prawdziwą ceramiką. Wizualna ocena nie daje informacji o cechach klocków, więc zwracamjmy uwagę na to, że:
1.) Wysoka cena nie zawsze idzie w parze z dobrą jakością, także wyjątkowo tani produkt nie będzie dobry (jakkolwiek sprzedający próbują nas zachęcić atrakcyjnymi hasłami typu "po co przepłacać za markę?")
2.) Kupuj produkt, któremu ufasz, i którego pochodzenie nie jest wątpliwe.
4. Mieszanka cierna
Spróbujemy zatrzymać się tutaj na chwilę. Rzecz w tym, że nawet już oględziny okładzin ciernych pozwolą dać pewną ocenę jakości towaru.
1) Metal
Metal to główny składnik w rzeczywistości przeznaczony do hamowania. Trudno praktycznie obejść się bez niego. Wpływ metalu na jakość hamowania jest wielka.
Najczęściej używane jest żelazo i jego najbliższe pochodne. Jeśli spojrzymy na okładzinę cierną, to można zauważyć kawałki "okruchy" stali na jej płaszczyźnie. Zazwyczaj w tanich klockach używana jest stal. Niektóre nieoznakowane marki dołączają do mieszanki większą część żelaza, co pozornie zwiększa współczynnik tarcia. Jednak takie klocki powodują bardzo poważne obrażenia dla tarczy i szybsze jej zniszczenie (tzw. "semi-metallic” klocki).
Zalety stali: dobrze trzyma temperaturę, jest odporna na ścieranie i przede wszystkim tania.
Wady: dość ścieralna, więc, zużycie tarczy będzie szybsze
Alternatywą dla stali jest miedź i stopy tworzone na jej podstawie. Ostatnio coraz częściej stosowane są one przez poważnych producentów jako wyższej jakości zamiennik stali. Wizualnie łatwo ją opisać: na materiale pojawiają się widoczne plamy koloru miedzi lub żółtego (mosiądz).
Zalety: praktycznie te same właściwości co stali, ale miedź jest znacznie bardziej "miękka". Klocki na miedzianej podstawie będą znacznie bardziej oszczędne w przypadku tarczy hamulcowej niż w przypadku stali. A przy tym nie spowodują utraty najważniejszych właściwości użytkowych. Jedną z głównych właściwości miedzi (co odróżnia ją od żelaza i stali) jest wysoki wskaźnik przewodzenia ciepła. Dzięki temu klocki na miedzianej podstawie równomiernie rozpraszają ciepło na całej płaszczyźnie. Stal może koncentrować grzanie w jednym punkcie, co przyczynia się do przegrzania tarczy.
Wady: klocki z elementami miedzi są droższe niż klocki wykonane z włókien stalowych.
U góry ceramiczny klocek z miedzianą okładziną cierną, na dole metalowy klocek ze stalowymi komponentami. Dolny (stalowy) klocek wyróżnia białawy odcień, który pokazuje kolor stali.
Często miedź jest stosowana w wysokiej jakości organice i ceramice. Z tej przyczyny koszt takich hamulców sięga powyżej średniej. Jednak elementarna matematyka przemawia na korzyść składnika miedzianego: 60-80 zł nadpłaty za miedź pozwala zaoszczędzić 100-150 zł na żywotności tarcz hamulcowych.
W grę wchodzi rozmiar cząstek składników znajdujących się w składzie klocka. Mówiąc o produkcji materiałów ciernych, można wybrać jedną z zasad wspólnych dla wszystkich typów klocków hamulcowych: im drobniejsza frakcja (im bardziej rozdrobnione składniki) wchodzących w skład mieszanki składników, tym większe właściwości użytkowe klocków. Silne wewnętrzne powiązania pomiędzy elementami zwiększają ogólną odporność na wysoką temperaturę (co jest bardzo ważne dla klocków). Ponadto, takie klocki będą służyć znacznie dłużej (o 30-50%) niż skład z grubej frakcji.
Nietrudno ocenić to gołym okiem. Przykład na zdjęciu: dwa klocki, które mają w składzie miedź. Pozornie wszystko wygląda dobrze. Jednak w jednym wypadku mamy do czynienia ze sproszkowanymi składnikami, w drugim – miedź jest włączona w skład trocinami rozmiarem przypominającymi główkę zapałki.
Rys. Gołym okiem widoczne są duże plamy miedzi o wymiarach trocin.
5. Grafit
Technologia budowy organicznego klocka (a jest ich 95% na rynku europejskim) będzie zawsze zawierać w składzie grafit. Przeznaczenie tego składnika z czarnym nalotem jest bardzo szerokie. Grafit stosowany bywa jako suchy smar do tarcia powierzchni tarczy i klocka. To zapewnia równomierne zużywanie się obu powierzchni.
Często spotykamy się z opiniami w rodzaju: "Jeśli nowy klocek przyłoży się do dłoni, a ona zostawia czarny ślad – oznacza to, że klocki są niskiej jakości". Cóż... taki osąd może wywołać tylko uśmiech. Rzecz w tym, że w przypadku materiałów ciernych musi wystąpić "suchy smar" jaki pełni rolę tutaj grafit. Można podać w wątpliwość natomiast takie organiczne klocki, które w ogóle nie pozostawiają czarnego śladu, a więc jest duże prawdopodobieństwo, że tarcze będą "pogryzione".
6. Cena
Nie jest to determinujący jakość czynnik przy wyborze klocków hamulcowych. Oczywiście tutaj też nie można wszystkiego traktować jednoznacznie, ale da się znaleźć pewne logiczne powiązania.
W podsumowaniu spróbujmy ocenić, co wpływa na koszt klocków. I jakie najpopularniejsze techniki stosują producenci w celu obniżenia kosztu produktu?
Podstawowe marki zwiększają udział żywicy fenolowej, powodując zmniejszenie innych składników. W ten sposób otrzymujemy towar tańszy, ale taki klocek po drugim lub trzecim hamowaniu w ruchu miejskim zaczyna szybko tracić swoje właściwości, a droga hamowania niemiłosiernie wydłuża się. Oprócz tego, opary płonącego fenolu bardzo negatywnie wpływają na układ oddechowy.
Kolejną, mniej szkodliwą metodą obniżenia ceny produktów jest zwiększenie udziału żelaza w klockach. Przy pozornie dobrych właściwościach klocków, zużycie tarczy hamulcowej znacznie wzrasta. Zasada opiera się na tym, że cena żelaza i stali jest znacznie niższa niż miedzi i stopów tworzonych na jej podstawie.
Jedną z drogich metod stosowanych w produkcji klocków stanowi technologia proszkowa. Często oszczędzają na tym producenci dobrej jakości drogich klocków hamulcowych. Dlatego, jeśli już nastawiamy się na jakość i uczciwą cenę, musimy zwrócić uwagę na to jak zrobione są składniki mieszanki.
I na koniec – porady od specjalistów Brakestock.PL: nie spiesz się, aby dzielić się pieniędzmi ze sprzedającym, uzasadniającym niską cenę "A po co przepłacać za markę? Tym bardziej, że to japońska jakość!". Wyposażeni w odpowiednią wiedzę możecie samodzielnie dokonać oceny produktu.
Poznaj jak dobrać odpowiednie klocki hamulcowe?
Przedruk materiałów jest możliwy wyłącznie na warunkach umieszczenia linku do źródła Brakestock.PL!