Co to jest - modulacja siły hamowania i jak to działa?

Już na wstępie warto podkreślić, że pojęcie informatywności hamulców jeszcze nie doczekało się właściwie żadnej, konkretnej definicji. Jedni mówią w tym kontekście o czułości pedału hamulca, inni o efektywności „zarządzania wysiłkiem hamulcowym”, a jeszcze inni o łatwości w sprawowaniu kontroli nad hamulcami czy przewidywalności systemu hamowania. Każde z tych określeń jest prawidłowe.

Hamulce o dobrej modulacji siły hamowania – czyli jakie?

Hamulce o dobrej informatywności (modulacji) to takie, które dają możliwość odpowiedniego dozowania siły hamowania w każdych warunkach drogowych. W idealnej sytuacji wygląda to tak, że wciśnięcie pedału hamulca z siłą zapewniającą wykorzystanie np. 10% możliwego zakresu jego pracy wyzwala 10% zdolności układu hamulcowego; wciśnięcie do połowy – 50% efektywności hamulców; a gwałtowne wciśnięcie do oporu – 100% potencjału układu. Dzięki takiej specyfice działania, kierowca może zawsze z łatwością wyczuć, co dzieje się z kołami i hamulcami jego pojazdu. I choć wydawać by się mogło, że w dzisiejszych czasach jest ona oczywistym standardem – przynajmniej jeśli chodzi o te samochody renomowanych producentów – to w praktyce, stosunkowo niewiele modeli aut może pochwalić się idealną modulacją hamulców.

Które marki są znane z dobrej informatywności hamulców, a które z gorszej?

Z naszych obserwacji wynika, że auta z najbardziej informatywnymi hamulcami wypuszczają producenci z Europy, a konkretniej Audi, BMW oraz Mercedes. Na drugim końcu plasują się przede wszystkim samochody japońskie, w tym te zaliczane do segmentu premium. W środku stawki plasują się zaś pojazdy z rynku amerykańskiego. Oczywiście jest to pewne uogólnienie, niemniej jednak taka prawidłowość jest wyraźnie widoczna. Skąd się bierze? Przyczyn jest wiele, ale najistotniejszą jest fakt, że poszczególne rynki – europejski, amerykański i japoński – stosują po prostu różne rozwiązania konstrukcyjne w zakresie budowy systemów hamulcowych. Warto przy tym wspomnieć, że te różnice mają również swoje implikacje choćby dla kwestii trwałości komponentów czy zjawiska tzw. brake fadingu, o czym pisaliśmy już w artykule: Brake fading – test różnych klas.

Skoro wiadomo już czym jest informatywność siły hamowania, przejdźmy teraz do wyjaśnienia, w jaki sposób można ją ewentualnie poprawić w swoim aucie. Poniżej przedstawiamy trzy – naszym zdaniem – najskuteczniejsze metody.

1. Montaż tarcz hamulcowych o większej średnicy

To najbardziej efektywna, ale przy tym niestety najdroższa i najbardziej pracochłonna metoda ulepszania modulacji hamulców. Większa tarcza to bowiem m.in. większa odległość między środkiem tarczy a punktem, w którym styka się ona z klockiem – a to przekłada się na wyższy tzw. moment hamowania oraz lepszą modulację, czyli po prostu większą skuteczność hamowania. By lepiej zrozumieć sens tej metody wystarczy odpowiedzieć sobie na pytanie, w którym miejscu trzeba złapać wirujący talerz by zatrzymał się on szybciej: po środku czy właśnie na krawędzi?

Niestety montaż większej tarczy oznacza konieczność dobrania do niej większych i zarazem droższych komponentów tj. zacisków, klocków, itp.

2. Montaż przewodów w stalowym oplocie

Nie będzie przesadą jeśli powiemy, że 99% samochodów ma fabrycznie montowane gumowe przewody. Tymczasem jedną z głównych przyczyn stopniowego obniżania się czułości pedału hamulca jest nieuchronne zjawisko rozszerzania się gumowych rurek.

Rozwiązanie wspomnianej bolączki jest jednak proste: by zwiększyć modulację hamulców wystarczy wymienić przewody gumowe na stalowe.

3. Montaż klocków hamulcowych wysokiej skuteczności

Klocki hamulcowe o stabilnym współczynniku tarcia (na całym zakresie roboczym) to gwarancja wysokiej przewidywalności zachowania się hamulców. I tak na przykład, bardziej preferowane powinny być klocki odznaczające się wskaźnikiem 0,37-0,39, niż klocki o których wiemy tylko tyle, że mają współczynnik tarcia równy 0,5. Wskaźnik tych drugich jest wprawdzie wysoki, ale nic nie wiemy o jego stabilności – a to właśnie ona jest najistotniejsza.

Z naszych obserwacji wynika też, że ceramiczne klocki hamulcowe Power Stop bardziej podwyższają informatywność hamulców, niż klocki seryjne.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Jak widać, modulację hamulców można poprawić na wiele różnych, a przy tym nieskomplikowanych sposobów. Trzeba tylko pamiętać, że informatywność to dość subiektywna właściwość systemu hamulcowego, tzn. tylko kierowca jest w stanie ocenić, czy łatwo sprawuje mu się kontrolę nad hamulcami swojego auta, czy też potrzebna jest w tym zakresie jakaś poprawa.